ESKİ İSLAMCILAR TÜRK, TÜRK MİLLETİ DEMEKTEN ÇEKİNMEZLERMİŞ!

Sinan ÇULUK

Sebilürreşad Gazetesi’nin 3 Muharrem 1342 - 16 Ağustos 1339 [16 Ağustos 1923] tarih ve 551-552. sayılarında yer alan aşağıdaki yazı bugüne kalan bir ibret belgesidir. Devrinin en keskin İslamcı yazar ve münevverleri bu gazete etrafında toplanmıştır. Tüm İslam alemi ile yakın münasebetler kurmuşlar ve haberleri sıcağı sıcağına aktarmışlardır. 24 Temmuz 1923 günü imzalanan Lozan Barış Anlaşması’nın bir gün sonra Hindistan’da nasıl kutlandığına dair haber iktibası da bunlardan biridir. Bu haberde Halife Abdülmecid Efendi ve Gazi Mustafa Kemal Paşa’nın başarıyla imzalanan anlaşmadan dolayı tebrik edildikleri, Şark’ın şerefini kurtaran necip Türk Milleti’nin tebrik edildiği, bütün Asya milletlerinin Türklerle birleşerek Batı’nın egemenliğinden kurtulmasını temenni ettikleri bildirilmektedir. 

O devrin en keskin İslamcıları Lozan Anlaşması’nın kutlanmasını haber yaparken ve Hint Müslümanları bunu gerçekleştiren Türklere ve Gazi Mustafa Kemal Paşa’ya tebriklerini arz ederken hiç gocunmuyorlar ve gurur duyuyorlar. Bugünün İslamcılarına ne oldu, hangi imbikte damıtıldılar da Türk adından, Türk Milleti’nden, Lozan Anlaşması’ndan bu kadar rahatsız oluyorlar. 

Üçüncü maddede karara bağlanan hususlar yeni Türkiye Cumhuriyeti’nde gerçekleştirilememiştir. Bunu dile dolayıp eleştireceklere peşinen söylemeliyim ki o konu bu yazının çerçevesi dışındadır.

 HABER METNİ:

İslam Aleminde Sulhumuzun Tes’idi

26 Temmuz tarihli (Bombay Kronikıl-Bombay Chronicle) gazetesi sulh zaferimizin Bombay’da nasıl tes’id olunduğunu tasvir etmektedir. 25 Temmuz günü Bombay müstesna bir gün yaşamıştır. Badezzuhr saat üç buçukta Hilafet Cemiyeti’nin merkezinden bir alay hareket etmiştir. Alayın önünde cemiyetin mekasıdını tahakkuk ettirmeğe vakf-ı hayat eden gönüllüler bulunuyordu. Merasime Bombay’ın bütün eşrafı iştirak eylemiştir. Halife-i Müslimin hazretleri tarafından Hind Müslümanları’na ihda olunan yeşil bayrak kemal-i ihtiram ile taşınmış mekatib-i İslamiye talebesi milli marşlar terennüm ederek caddelerden geçmişlerdir. Alay hareket ettikten sonra binlerce halk iltihak ederek fevkalade muazzam bir kitle halinde Bombay’ın en mühim caddeleri takip edilmiştir.

On binlerce halktan müteşekkil alay Şuvyati denilen mahalle muvasalat ettiği zaman irad olunan nutukta ictimaın Halife-i Müslimin hazretleriyle Gazi Mustafa Kemal Paşa’ya ihraz ettikleri muvaffakiyetten ve akd ettikleri sulhden dolayı arz-ı tebrikatı istihdaf eylediğini beyan ettikten sonra Hindularla Müslümanların vahdetinden bahsetmiş ve bu vahdeti muhafaza içün yemin etmelerini talep eylemiştir. Müteakıben mumaileyha mukarrerat-ı atiyeyi okumuştur:

1-Bombay ahalisinden müteşekkil ictima, Halife-i Müslimin, Emirü’l-Müminin Abdülmecid hazretlerine sulhün muvaffakiyetle akdinden dolayı arz-ı tebrikat eyler ve makam-ı hilafetin pek yakında bütün şeref ve tamamiyeti ile ihyasını niyaz ve ümit eyler.

2-Bombay ahalisinden müteşekkil bu ictima, Gazi Mustafa Kemal Paşa’ya necip Türk Milleti’ne Avrupa’nın en satvetli kuvve-i müctemiasına karşı ihraz edip bütün şarkın şerefini kurtaran zaferden dolayı kalbinin bütün samimiyetiyle arz-ı tebrikat eyler ve bütün Asya Milletleri’nin Türklerle bi’l-ittihad garp tahakkümünden Asya istiklalinin halâsını temenni ve tazarru eyler.

3-Bombay ahalisi Türk muvaffakiyatını tes‘id ederken Ceziretü’l-Arab’ın istiklâl-i tâmmını ihraz etmedikçe ve evamir-i İslamiye’ye teb‘an her türlü murakabe-i ecnebiyyeden halas bulmadıkça hoşnut olmayacaklarını beyan ederler.

4-Bu ictima ittifâk-ı ârâ ile Hindistan’ın kuvâ-yı umumiyyesini istihsal-i istiklale hasr ettiğini beyan eyler.

Bu mukarrerat Urdu, Gucerati, Marati lisanlarıyla da haziruna kıraat olunmuştur. Müteakıben ictima hitama ermiştir.

Geceleyin Hindistan İstiklal Fırkası Lozan Sulhu münasebetiyle umumi bir ictima akd etmiştir. Lalci Efendi tarafından irad olunan nutukta Hind Müslümanlarının iki bayramı birden, ıyd-ı edha ile sulh bayramını tes‘id ettiklerini beyan ettikten sonra mücahede-i milliyemizden bahsetmiş ve Hind Mecusileri’nin Müslümanlarla birlikte Türk muvaffakiyetini tes‘id etmelerine beyan-ı memnuniyet eylemiştir. İctima‘da Gazi Mustafa Kemal Paşa’ya beyan-ı tebrikat edilmesine, arazi-i mukaddese-i İslamiye’nin halâsı içün teşebbüsatta bulunulmasına karar verilmiştir.

Yine Bombay Kronikıl gazetesinin verdiği malumata göre Hindistan’ın sair merakizinde de tes‘idat icra edilmiştir.