OSMANLIDA TÜKETİCİ HAKLARI: HAMİLE ÇIKAN CARİYENİN İADESİ

Osmanlıda cariye ticareti şu belgenin tarihinden 14 yıl önce yasaklandı ama yasak kararı tam olarak hayata geçirilemedi. Abdülhalim Efendi isminde biri, Zabtiye Meclisi üyelerinden Mustafa Efendi’nin Arab cariyesini Fatih semtinde Esirci Yunus Ağa’dan satın almış. O Arap diyor ama muhtemelen zenci… Devrine göre de iyi para vermiş. Satan adam da kanunen yasak olan esir ticareti yapanları engelleyecek güvenlik örgütünün yönetiminde. Üstelik nihai tüketiciye ayıplı mal satmış. Mustafa Efendi’nin adamının hamile bıraktığı cariye, bir kız çocuğu doğurmuş. Abdülhalim Efendi tüketici haklarını(!) kullanarak cariyeyi iade etmek istemiş ama ne esirciden, ne de cariyenin sahibinden parasını alamamış. Artık hakkını mahkemede aramaktan başka yolu kalmamış. Peki, esir, cariye ticareti yasak değil mi? Ne cüretle mahkemeye başvuruyor. Bunların hepsini organize suç örgütü isnadıyla zindana atmak lazımdı.

Belge Metni:

Bundan dört mâh mukaddem Zabtiye Meclisi azasından Mustafa Efendi’den üç bin yedi yüz elli kuruşa bir Arab cariyesi alınmış ise de cariye-i merkûme bir buçuk mâh sonra hamile olduğunu ve nihayet üç dört gün zarfında hamlini vaz’ edeceğini ifade etmesinin üzerine Sultan Mehmed’de Esirci Yunus Ağa vasıtasıyla alınmış olduğu cihetle esirci-i merkûme gönderilmiş ve cariye-i merkûme bir hafta sonra hamlini vaz’ eylemiş ve bahası olan üç bin yedi yüz elli kuruşun gönderilmesini mumaileyh Mustafa Efendi ile esirci-i merkûme haber gönderilmiş ise de meblağ-ı mezbûru ifa edemeyeceğini ve dünyaya gelen kız çocuğu adamından olması cihetiyle kendisi karışmayacağını mumaileyh Mustafa Efendi beyan eylemiş olmakla bâ-marifet-i şer’-i şerif icabının icrasîçün lazım gelen mahalle havalesi babında irade hazret-i men-lehü’l-emrindir.

Fi 9 Cumadelahir sene [1]278 [11 Aralık 1861]
[Mühür: es-Seyyid Abdülhalim]