PARA BITINCE KADININDAN BORÇ ALAN PADİŞAH: ÜÇÜNCÜ MUSTAFA

İhtiyat akçemiz tükendiyse, dar günlerimizde kullanabileceğimiz kıyıda köşede paramız kalmadıysa ecdadımızın yolunu takip etmeyi öneriyorum. Rical-i devletimiz sabır ve dua ile kendi karısından, oğlundan, kızından borç alsın, hazineyi takviye etsin. Ecdadın izinde Neo-Osmanlılık bunu gerektirir. Örnek isterseniz belgesiyle mevcuttur.

Sultan III. Mustafa etrafındaki tedbir ehli devlet adamlarının uyarılarını dikkate almadan, “Boğdan’dan gelen alyanak cinsi elmayı Kızılelma zannedip”, “sandalye üzerinde Hamzaname okuyanların” gazına gelerek açtığı 1768 Rusya Seferi’nde hazineyi tamtakır bırakınca oğlunun ve kızlarının parasını borç almaya mecbur kalmıştı. Aslında har vurup harcamayan tutumlu bir padişahken girdiği uğursuz savaşta tüketilen hazineleri doldurmak şöyle dursun, masrafları karşılamanın başka yolunu bulamamıştı. Oğlu Şehzade Selim'in doğumundan sonra hediye gelip Başkadın Mihrişah Sultan'ın nezdinde bulunan paraları, savaş harcamalarında kullanmak üzere borç alıp aşağıdaki senedi verdi. Ne yazık ki borcunu ödeyemeden, savaşın bittiğini göremeden bu dünyaya veda etti.

BELGE

Kese 237 Kusur 55 kuruş
Yalnız iki yüz otuz yedi kise ile elli beş kuruşdur

Bâʻis-i tahrîr-i hurûf budur ki
Gayret-i dîn u Devlet-i Aliyye ve sıyânet-i Saltanat-ı Seniyye-i Osmâniyye içün işbu bin yüz seksen yedi senesine dek gerek harem-i hümâyûnumda ve gerek Has Oda ve Enderûn hazînelerinde gerek Topkapu ve Darbhâne’de mevcûd ve iddihâ[r] eylediğim akçeleri bi’l-cümle masârif-i seferiyye içün harc u sarf olunup gayri akçe kalmadığından nâşî bi’z-zarûre oğlumun ve kerîmelerimin akçelerine muhtâc olmağın oğlum Sultan Selim’in velâdeti vaktinde vezîrden ve ricâl-i devletden gelüp vâlidesi yedinde hıfz olunan akçe olmak üzere iki yüz otuz yedi kise ile elli beş kuruş tamâmen aldım ve masârif-i seferiyye içün gazâya sarf eyledim. Benim alâka ve medhalim yokdur. Meblağ-i merkûmun nısfı yüz on sekiz buçuk kise ile yirmi yedi buçuk kuruş eder. İnşaallahü teʻâlâ ber-minvâl-i muharrer bin yüz seksen yedi senesinde Darbhâne-i Âmire’ye nakl u sarf olunan mebâliğ-i mezbûr baʻde’l-musâlaha vakfımın der-kisesinden tamâmen edâ ve teslim olundukda işbu deyn temessükü şakkoluna.

[Sultan III. Mustafa’nın mührü]

[Bu belge İsmail Hakkı Uzunçarşılı tarafından "Sultan III. Mustafa'nın Hüzün Verici Borç Senedi" adıyla Belleten Dergisi’nin 88. Sayısında yayımlanmıştır.]