Osmanlıda, Balkanlar, Kafkasya, Anadolu, Arap coğrafyası ve Akdeniz adalarındaki Ortodoks Hıristiyanlık millet temeli üzerine kuruludur. Osmanlı egemenliğine geçtikten sonraki ilk evrede Rum, Ermeni, Gürcü kiliseleri vardı. Zamanla Sırp, Bulgar, Romen ulusları da milliyetçilik sürecinde kendi kiliselerini kurdular. Tamamı Ortodoks olan bu kiliselere tabi Osmanlı tebaası gayrimüslimlere Katolik Kilisesi ile Protestan Kilisesi misyonerleri çengel attı. Gayeleri elbette Osmanlı topraklarında din ve kilise yoluyla kendilerine tabi olacak kitleler oluşturmaktı. Açtıkları okullar ve gezgin papazları ile birçok Ortodoksu Katolik veya Protestan yaptılar. Her cemaat içinde karışıklığa ve çatışmaya varan bu durum asayişin temini konusunda hassas olan Osmanlı rejimini de huzursuz etti. Frenklerin Osmanlının kontrolündeki müesses Ermeni Patrikhanesinden ayırıp Roma’daki Papa’ya bağladıkları Katolik cemaati mensuplarının durumu çok politik olaylara sebep olmuştur. Bizzat Ortodoks Ermenilerin, Divan-ı Hümayun’a, Babıali’ye yağdırdıkları yüzlerce dilekçede kendilerinden ayrılıp Katolik veya Protestan olan Ermenileri şikayet ettikleri, sürülmesini, hapsedilmesini, bir şekilde cezalandırılmalarını istedikleri görülür.
Belgede adları yazılı olanlar Katolik olup Ortodoks Ermenilere Katoliklik propagandası yapmak ve Katolik kiliselerine gitmelerine ruhsat vermek suretiyle kendilerine bağlayıp cemaatleri arasına ayrılık sokup karışıklığa sebep olduklarından beş arkadaşları ile birlikte Tersane’de küreğe konulmaları için ferman verilmiştir.
BELGE METNİ:
Fi 9 Ra sene 1118 [21 Haziran 1706]
İstanbul Patriki Mardiros nâm
Kudüs-i Şerif Patriki Matyos nâm
Sanos Papas nâm
Kones? Kethüda nâm
Kirkor Papas nâm
Bektaş nâm
Avanes nâm
Mesfûrîn Efrenc ayininde olup Ermeni taifesin Frenk ayinine tergîb ve Frenk kilisesine varmağa ruhsat da verip kendilere mütabaat ve taife-i merkûmenin beynlerine tefrika ve ihtilallerine bais beş nefer refikleriyle Tersane-i Amire’de küreğe vaz’ oluna deyü fermân-ı âlî.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder