Paris Büyükelçimiz Veliyüddin Efendi 17 Ocak 1853 tarihinde “Ambassade Ottoman” antetli bir kağıda Fransızca mektup yazar. İmzasını da “Vely” şeklinde atmıştır. Osmanlı Hariciye Nazırı Fuad Efendi’ye gönderdiği mektup, Osmanlı Hariciye Nezareti’ne geldiğinde ayrıca Türkçeye çevrilir ve aslıyla birlikte Keçecizade Fuad Efendi’ye takdim edilir.
Osmanlı Hariciye Nezareti’nde bir zamanlar resmi dilin Fransızca olduğunun en bariz örneği bu mektup ve benzerleridir. Yabancı başkentlerdeki Musurus, Karatodori paşalar gibi Osmanlı büyükelçilerinin gayrimüslim tebaadan seçildikleri için ve bunların da Türkçeleri zayıf olduğundan yazışmaların Fransızca yapıldığı yönündeki tezin tutarsızlığını ikisi de Türk olan ve Türkçeyi çok iyi kullanan Veliyüddin ile Fuad Efendi arasındaki bu mektup ve benzeri yazışmalar çok iyi ortaya koyuyor.
Mektubunda III. Napolyon tarafından kabulünü anlatan Veliyüddin Efendi, konuşmasını Türkçe yaptığını, Fransız tercümanın konuşmayı çevirip Napolyon’a aktardığını anlatır. Napolyon aslında Veli Efendi'nin Fransızca bildiğini ve tercümanı aradan çıkarıp Fransızca konuşmak istediğini de belirtir. Buna rağmen resmi görüşme Türkçe cereyan etmiş, konuşmanın sonunda Napolyon sefaret heyetinin ve tercümanların dışarı çıkmasını emredip, Veli Efendi ile on beş dakika Fransızca sohbet etmiştir.
Veli Efendi bu macerayı anlatırken "Osmanlıca" tabirini aklına bile getirmeden mektubun üç yerinde "Türkçe" tabirini kullanmıştır. Çünkü o tarihlerde "Osmanlılık ve Osmanlıca" tabirleri henüz yaygınlıkla kullanılmıyordu.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder