Osmanlıda ve umumen İslam topluluklarında bazı yönetim formülleri vardır. En çok bilineni sultanların "Zıllullahi fi'l-Arz" oluşudur. "Allah'ın yeryüzündeki gölgesi" anlamına gelen bu formül Emevi saltanatından itibaren hiç çekinilmeden kullanılır. Ulema bu formülün altını doldurmak için epey uğraş vermiştir. Daha çok halka yönelik propaganda unsuru olarak kullanıldığından yaygınlıkla bilinir. Bir de "el-Mülûkü Mülhemûn" formülü vardır ki "Padişahların doğrudan doğruya Allah'ın ilhamıyla hükmettikleri" anlamına gelir. Bu iddianın da muhtevasını doldurmak için canhıraş bir çaba gösteren ulema, Allah'tan ilham alan hükümdarlar tarafından cömertçe takdir edilmişlerdir. Yine de ikinci formül çok bilinmez. Çünkü halktan ziyade devlet adamlarından bir odağın diğerini susturmak, bazen de bir kısım yöneticilerin padişahları kararlarını gerçekten Allah'ın ilhamıyla verdiklerine inandırmak için kullanılır. Böylelikle daha üst düzey bir formül haline gelince aşağı tabakaya pek yansımamıştır.
#tarih dergisinin Haziran 2018 49. sayısındaki yazımın konusu bu minvalde. Şimdilik size bir "Mülukü Mülhemun" levhası sunayım.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder