ÇATLADIKAPI

İstanbul surlarının Ahırkapı ile Kadırga arasında kalan kısmında yer alan Çatladıkapı'nın ismini nereden aldığına dair türlü türlü spekülasyon yapılır. Yaygın olarak bir depremde çatlamış da ondan öyle adlandırılmış denilir. Bazı çekingen yorumlarda da Fatih devrinde Çatladı Kasım diye birinin o bölgede yaşamasından dolayı Çatladıkapı adı verildiği söylenir. Korkmadan söylemek lazımdır ki o bölgede Fatih'in Çatladı isimli bir kulu gerçekten yaşamıştır ve Fatih'in tuğrasını içeren bu belge de o havaliyi kökünden Çatladı'ya veren "mülkname" kılıklı bir belgedir.

DERKENAR:

Bu mülknamede iki yerin okunması müşkildir. Birincisi “bab-ı imaret” terkibi ki noktasız yazıldığından en çok “bâb” kelimesini yakıştırdım, öyle yazdım. İkincisi de tarih satırındaki tamamlanmamış kısım. Fatih devrine ait bir belge olduğundan son kelime “semane mie” yani “sekiz yüz” olarak okunmalıdır. 10 Receb 872 olarak kabul edilirse 4 Şubat 1468 tarihine tekabül eder. Yine de farklı okunma tekliflerine açık olduğunu belirteyim.

Belge metni:

«Nişan-ı hümayun hükmü oldur ki; Şimdiki halde darende-i misal-i şerif Çatladı kuluma Mahruse-i Kostantıniyye’de Saru Demirci Mescidi ardındagı bergoscuğu bab-ı? imaret itdüği sebebden Murad Beğ ve İlyas Beğ tezkireleri mucebince mülklüğe virdim ki ba’de’l-yevm taht-ı yedinde olup malikane tasarruf ide, dilerse sata ve dilerse bağışlaya ve dilerse vakf ide. Hiç ahad kâinen men kâne mâni’ ve dâfi’ olup dahl kılmaya ve taarruz değürmeye ve tebdil ve tagayyür etmeye. Şöyle bileler mektubu mütalaa kılanlar tahkik bilüp itimad kılalar. Tahriren fî evâil-i Recebü’l-mürecceb sene isnâ ve seb’în ve [semane mie]»