1800’lerdeki Amerika’yı tasvir eden filmlerde, kervan arabalarında faaliyet gösteren dişçiler gibi bir sahnenin Osmanlı İstanbul’unda da görülebileceğini tahmin ederdim ama belgesine rastlamamıştım.
Yakın zamanlarda gördüğüm bu belge tahminimin isabetini ortaya çıkardı. 1886 yılında Yunanlı bir diş hekimi veya kendine o süsü veren bir şarlatan yayaların çok sık bulunduğu yol üzerlerinde durdurduğu kira arabasında faaliyet gösterirmiş. Milleti başına toplamak için de zil çalarmış. Buralarda bazı uygunsuz durumlar da sahnelendiği İkinci Abdülhamid’in kulağına gidince, Mabeyn Başkatibi Süreyya Paşa’ya verdiği şifahi emir Zabtiye Nazırı Kamil Paşa’ya iletilir. Zabtiye Nazırı tarafından, bütün memurlara bundan sonra bu gibi şarlatanlara müsaade edilmeyeceği yolunda tebliğ ve tenbihatta bulunulur.
METİN
Bu günlerde şarlatan Yunanlı bir diş hekimi türeyip râkib olduğu köhne bir kira arabasıyla memerr-i nâs olan mahallerde durarak ve zil çalıp halkı başına toplayarak bir takım münasebetsiz hallerde bulunduğu vâsıl-ı sem’i âlî- olmağla merkûmun bu gibi harekâttan ve sokak ortalarından icrâ-yı sanattan men’i ve bundan böyle bu misillü şarlatanların sanatlarına revac verilmemesi muktezâ-yı emr u fermân-ı padişahiden olmağla ol bâbda emr u irâde hazret-i men-lehü’l-emrindir.
Fî 22 Ramazan sene 1303 Fî 13 Haziran sene 1302
Ser-Kâtib-i Hazret-i ŞehriyârîBendeSüreyya
Hükm-i emr u ferman-ı cenâb-ı cihan-bânî rehîn-i îkân-ı acizanem olarak derhal merkûmun ve bu kabîlden bazı eşhasın ötede beride dolaşarak icrâ-yı sanat etmekte oldukları istihbâr olunduğuna binaen onların dahi ber-mantûk-ı emr u ferman-ı hümayun icrâ-yı sanattan men’ olunmaları lüzûmu bilumum zabıta memurlarına ekîden tebliğ ve tenbih edilmiş olduğu maruzdur. Ol bâbda emr u fermân hazret-i men-lehü’l-emrindir.
Fî 23 Ramazan sene 1303 ve Fî 14 Haziran sene 1302
[25 Haziran 1886]Zabtiye NazırıBendeKamil
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder