31 Temmuz 2015 Cuma

ULUSLARARASI DİPLOMASİ NUMUNESİ



Devletlerarası münasebetlerde hissiyata yer yoktur. Mülk ü milletin bekası için en muvafık realist kararlar en uygun zamanda alınmaz, eş-dost hatırına hürmeten geciktirilir veya uygulanmazsa siyasi sonuçları çok ağır olur. Bu idrakte olan Sultan Üçüncü Selim, krallığı yıkarak 1789 devrimini gerçekleştiren ve Fransa’da hâkim olan rejimi ilk anda ne reddetmiş ne de Fransa Cumhuriyeti’ni hemen tanımıştır. Avrupa krallıklarının şiddetli tepkisine maruz kalan yeni Fransız rejimini Venedik Cumhuriyeti’nin tanıdığını haber alır almaz konjonktürün en uygun (evfak) zamanında diğer ülkelerden geri kalmamak için tanınmanın gerçekleşmesini istemiştir. Sadrazamın telhisi üzerine Üçüncü Selim'in el yazısı ile yazdığı satırlar günümüze ışık tutar niteliktedir.

METİN:

Benim Vezirim

Çünkü Venedik tasdik eylemiş bize dahi tasdik iktiza eder mi etmez mi? Erbab-ı şura ile bir kere müzakere edesin. Zira her taraftan işlere mülayemet gelip her devlet maslahatlarına evfak musalaha oldukça biz geri kalırız. Tamam, vakt-i fırsattır, mülahaza olunsun ve bu günlerde Françelu tarafına izhar-ı mülayemetimiz lazımdır ve Dekorş’a [Descorches: Fransız Devrim hükümetinin İstanbul sefiri] bir nev’i ikram ve iltifat olunsun. Fevt-i fırsat olunmasın. Sonra müşkil olur fefhem.

Şevketlü, Kerametlü, Mehabetlü, Kudretlü, Veliyyinimetim, Efendim, Padişahım

Çend ruz mukaddem takrir-i çakeranemle huzur-ı hümayunlarına arz olunan Boğdan Voyvodasının havadis kâğıtlarından bir kıtasının mefhumunda bu esnada Venedik cumhuru Françelunun cumhuriyetini tasdik ve kabul etmiş olduğu havadisi mestur olduğundan havadis-i mezkurenin iktiza eden yerlerden tashih olunması babında takrir-i çakeri balasına hatt-ı hümayun-ı şevket-makrunları şeref-bahşa-yı sudur olmağla reis efendi kulları bu maddenin hafice tashihini Divan-ı Hümayunları tercümanı kullarına tenbih etmiş olmaktan naşi bugün Venedik tercümanı bir maslahatla kapıya geldikte divan tercümanının odasına uğrayıp sohbet arasında kendiliğinden olarak bila-resm Venedik tercümanından sual etmekle vakıa Françe cumhurundan Venedik’e elçi gelip kabul olunduğunu ve cumhuriyeti tasdik dahi müteferriatından idüğünü Venedik tercümanı ihbar etmiş olduğu Divan-ı Hümayunları tercümanı bir kağıda zabt ve takdim etmekle husus-ı mezburun tashihi tekidini havi şeref-yafte-i sudur olan salifüzzikr hatt-ı hümayunları mahz-ı keramet olduğuna binaen tercüman-ı mersumun takriri derhal takdim-i hak-i pa-yi mülukaneleri kılındığı malum-ı hümayunları buyuruldukta ferman şevketlü, kerametlü, mehabetlü, kudretlü, veliyyinimetim, efendim, padişahım hazretlerinindir.

Hiç yorum yok: