ŞEVKİ-EFSAR VALİDE SULTAN

Sultan Beşinci Murad’ın anası Şevki-Efsar Valide Sultan’ın çok ihtiraslı bir kadın olduğu söylenir. Sultan Abdülazizi’in tahtından indirilmesinde parmağı olanlardan biridir. Buradaki belge daha oğlunun şehzadeliğinde Banker Zoğrafos’tan aldığı 200 altının borç senedidir. Bu valide oğlunun veliahd şehzadeliğinde kazıttığı mühürde bile müstakbel valideliğine atıfta bulunmuş. Sanki aldığı paraları hiç ödemeyeceğini düşünmüş olmalı. Sonunda mürüvvetini gördüğü oğlu Beşinci Murad’ın üç ay içinde ruhi bunalıma girip doktor raporuyla tahttan indirilmesiyle yerine Sultan İkinci Abdülhamid gelince ikbal günleri zevale dönüştü. Uzunca bir süre yeni padişah eskisinin borçlarını ödemeyi reddetti. Bu arada işleyen faizlerle borçlar kabardıkça kabardı. Uluslarası alana taşınan bu borçlar devlete ciddi sıkıntılar çıkarmaya başladı. Sultan Abdülaziz’e yapılan darbede kullanılmak üzere alınan kredinin Lorando ve Tubini isimli iki alacaklısı Fransa hükümetinden yardım istediler. Fransızlar da diplomatik bu olayı bahane ederek Midilli’ye asker çıkardılar. Klasik ve sıradan bir borç devletin bekasında ciddi tehlikeler ortaya koyunca Sultan Abdülhamid bu borcu da yeni aldığı borçla kapatarak ödeme yoluna gitti. Bir beyinsiz validenin oğluyla giriştikleri macera böylece sona erdi.

METİN:

İşbu bin iki yüz seksen dokuz senesi Cemâziyü’l-evvelinin on altınca Pazarertesi günü saadetlü Hristaki Zoğrafos Efendi’den karzan iki yüz aded Lira-yı Osmânî ahz eylediğimi müşʿir işbu sened iʿtâ kılındı.

Fî 16 Cumâde’l-ûlâ sene 1289 ve Fî 10 Temmuz sene 1288

[MÜHÜR]

Necâbetlü Mehemmed Murad Efendi Hazretlerinin Vâlideleri Devletlü Şevkî-Efsâr Kadınefendi Hazretleri 78