Merkez Bankası eski başkanı Durmuş Yılmaz faiz-enflasyon-büyüme polemiğine girdiği Cumhurbaşkanı’ndan “O işine baksın” cevabını alınca muhatabına demiş ki;
“Benim işim bu ve en iyi bildiğim konuda konuşuyorum. ‘Faizin sebep, enflasyonun sonuç’ olduğu yönündeki ilişkiye inanıyorsanız ABD’de, AB’de ve Japonya’da faizlerin düşük olmasıyla enflasyonun düşmüş olduğuna kanaat getirirsiniz. Düşük faiz tek başına yeterli olsaydı bu ülkeler durgunluk sorununu çözmüş olurlardı. 350-400 yıllık bir ekonomi politik bilimsel literatür var. Bu doğru değilse Smith’in Keynes’in ve diğerlerinin kitaplarını bir alana yığalım ve yakalım. Sonra da, Merkez Bankası yasasını değiştirip faizleri sıfırlayalım, görelim öyle mi oluyormuş. Diyelim ki oldu, ben de çıkar özür dilerim; “Biz bu işi bilmiyormuşuz” diye. ”
Bu paragrafın cevabını muhatabı bilmem nasıl verecek. Polemiği sürdüreceği kesin ama Durmuş Yılmaz 350-400 yıllık bir literatürle karşısına çıktı. Haliyle Cumhurbaşkanından da tezlerini delillendirmesi için maziye bir nazar kılıp Osmanlı modeli ekonomi-politik eserlerinden referans getirmesini bekliyorum. Sayın danışmanları üzülmesinler diye bu işi uhdeme aldım. Eskiden beri bildiğim bir tek eser vardır; Hamza Efendi’nin “Bey’ ve Şira Risalesi” yani "Alışveriş Risalesi". Bu metin 10-12 sayfalık bir risale aslında. Sonraları birkaç şerh yapılmış ve 50-60 sayfalık matbu metinler oluşturulmuş. Koskoca bir XVII ve XVIII. Yüzyılların tek iktisadi metni. İktisat tarihçisi değilim, belki başka kaynaklar vardır da ben bilmiyorumdur. Bir ön çalışma olarak Diyanet İslam Ansiklopedisi’nde “Hamza Efendi”, “Bey’ ve Şira” maddelerine baktım, ne bir madde verilmiş ne de “Bey’” maddesini yazan Ali Bardakoğlu bu eseri referans göstermiş. Sadece hadis kitaplarındaki “Kitabü’l-Buyu’”bahisleri ve onlar üzerine yazılan metinleri referans göstermiş. Anlaşılan koskoca bir Osmanlı tarihi kara düzen alışveriş kuralları ile idare etmiş. Bilinen tek şey “faiz haramdır” ilkesinin yaygınlığı. Hamza Efendi gibiler biraz liberal aslında. Bunlar o devirde de uzak kalamadıkları faizden “hile-i şer’iyye” ile nasıl kurtulmayı başarabileceklerinin derdinde. Hile-i Şer’iyye haramdır veya mekruhtur diyen muarızları var elbette ancak onlar da yeni bir paradigma geliştirmek niyetinde değiller, sadece emir tekrarı halindeler.
Durmuş Yılmaz ile Cumhurbaşkanı arasındaki polemiğe katkı olsun diye uğraştım ama bırakın 350-400 yıllık literatürü, ilaç niyetine, dişe dokunur bir şey bulamadım. Bu literatür yoksunluğunu sayın cumhurbaşkanının o muhteşem diskur çekme kabiliyeti ile avantaja bile çevireceğinden hiç şüphem yok. Sayın Durmuş Yılmaz, siz o Keynesleri, Adam Smithleri; Ricardoları meydana yığmağa başlayın bir zahmet. Ataları gibi şeriata hile uydurmaya bile çalışmayan, dibine kadar faizle yaşayan milyonlar çakmağı çakmak için sırada bekliyor…
 |
| Hamza Efendi, "Bey' ve Şira Risalesi" |
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder