18 Ocak 2013 Cuma

HALET EFENDİ’NİN MÜHÜRLERİ



 
 
1789 sonrası Osmanlı ricali arasında hakkında olumlu veya olumsuz olduğuna dair net sonuca ulaşamadığım iki kişiden biri Halet Efendi’dir. İkinci Mahmud devrinde “merci-i devlet”, “devlet kâhyası” gibi lakaplarla anılan, sadrazamları idama gönderen, on dört yıl boyunca Hünkar’dan sonraki en kudretli kişi olan Halet Efendi’nin bir mektubundan alınma iki mührü aşağıda takdim ediyorum.

Bir mektupta aynı şahsın iki değişik mührünün olması sıra dışı bir hadisedir. Burada ise mühürden çıkarılan çizgileri takip edip yazıları okuduğumuzda “şeytana külahını ters giydiren” biriyle karşı karşıya olduğumuzu anlıyoruz.

Mektubunda muhatabına anlattığı hususta ilerideki günlerde yazacağı mektuplarda kullanacağı mühürleri tanıtıyor. Eğer sağdaki mühürle mühürlenmiş mektup gelirse “kerhî ve cebrî” (gönülsüz ve zorla) olduğu anlaşılmalıymış. Soldaki mühürle gelirse “sahih ve şayan-ı itibar” (doğru ve geçerliliği olan) olduğunu anlamak lazımmış.

Sağdaki mührün altında “ işbu mühür ile temhir olunur ise tekrar isti‘lam edip kaymakamlık ve cerimesin zabt edip nukûdu buldurasın deyü bir emre muhtaçtır” ibareleri vardır.

Eğer Türkiye’de kökü eskiye dayanan bir “derin devlet” varsa, bu adamdan başka kimse kuramazdı.


Hiç yorum yok: