Sinan ÇULUK
Boğaziçi
dünyanın bir incisi. Boğazda basit, ufak tefek ve ulaşımı meşakkatli
balıkçı köylerinden hariç yerleşim bulunmuyordu. Osmanlı zevki ve
nefaseti elele verdi dünyanın en önemli suyolu üzerine birer mücevher
niteliğindeki yalıları yerleştirdi. Günümüze kalan son yalıların değeri
artık herkes tarafından anlaşıldı, koruma meselesi kalmadı, hatta
eskiye nazaran daha da bir güzelleştiler. Bunlardan bazılarına dair bir
paylaşım sunuyorum. Fotoğraflar 2006 senesine aittir ve tarafımdan
çekilmişlerdir. Bilgiler, Murat Belge- Boğaziçinde Yalılar İnsanlar; Orhan
Erdenen-Boğaziçi Sahilhaneleri eserlerinden derlenmiştir. Bu hususların gözönüne alınmasını rica ederim. Bilahare
eğer talep olursa, yeni yalı fotoğraf ve bilgileri ilave edilecektir.
|
KIBRISLI YALISI
Kandilli’dedir. XVIII. yy. son çeyreğinde inşa edilmiştir. 12000
m² arsa, 1885 m² taban oturumludur. En büyük odası 144m²’dir. 64 metrelik cephesiyle Boğaziçi’nin en geniş
cepheli yalısıdır. Birinci Abdülhamid devri sadrazamlarından İzzet Mehmed Paşa
tarafından yaptırılmıştır. Sonraki sahiplerinden 1871 yılında vefat eden Sadrazam Kıbrıslı Mehmed Emin Paşa’nın ismiyle
anılır.
|
|
KOMODOR REMZİ BEY / ERDAL
İNÖNÜ YALISI
Anadoluhisarı’ndadır. 1917 senesinde inşa edilmiştir. Remzi Bey’den
yalıyı satın alan Mümtaz Paşa’nın kızı Güzin Hanım da 1972’de Erdal İnönü’ye
sattı. Yıllarca harap ve bakımsız kalan yalı Erdal İnönü’nün başbakan
yardımcılığı yaptığı sırada yıktırılarak yeniden inşa edildi. Anadoluhisarı
sakinlerinin epeyce protestosuna da maruz kaldı.
|
|
BAHRİYELİ SEDAT BEY YALISI
Anadoluhisarı’ndadır. 1904 senesinde inşa edilmiştir. 1271 m² arsa
içinde 220 m² taban oturumlu yalıdır. Bahriyeli Sedat Bey Yalısı olarak bilinir.
|
|
7 - 8 HASAN PAŞA YALISI / ASAF PAŞA YALISI
Kanlıca’dadır. XIX. Yy. son çeyreğine tarihleniyor. 1200 m²
bahçe içinde 300 m² kullanım alanlıdır. Çırağan Vakası’nda Ali Suavi’nin
kafasına indirdiği odunla ihtilali sona erdiren Beşiktaş Muhafızı 7-8 Hasan
Paşa’nın yalısıdır. Sonraki sahiplerinden olması gereken Asaf Paşa ismiyle de
bilinmektedir.
|
|
EDHEM PAŞA / OSMAN HAMDİ BEY YALISI
Çubuklu’dadır. XIX. Yy.
İkinci yarısına tarihleniyor. 405 m²’lik bu yalı Sultan İkinci Abdülhamid’in
sadrazamlarından Edhem Paşa’ya aittir. Ölümünden sonra çocukları olan ünlü
müzeciler Osman Hamdi ve Halil Edhem beylere intikal etmiştir.
|
|
HEKİMBAŞI SALİH EFENDİ YALISI
Anadoluhisarı’ndadır. XIX. Yy. ilk çeyreğine tarihleniyor. 1330 m²
bahçe içinde 375 m² taban oturumlu yalıdır. Mekteb-i Tıbbiye’nin ilk mezunlarından
ve tıp terimlerine Türkçe karşılıklar türeten saygın bir alim ve hekim olan
Hekimbaşı Salih Efendi tarafından yaptırılmıştır.
|
2 yorum:
Dünyayı gezip görmemiş olanlar için boğaziçi gerçek bir inci. Coğrafya olarak enfes bir yer. Ama kaç yüzyıl önceye gidersek gidelim kullanımı öyle mi? İmar, çevre kullanımı ve yerleşme açısından rezillikleri inci gibi dizebiliriz. 1960'tan sonra da üzerine tüy diktik. Çok sıradan özellikli yapıların leb-i derya olmaları onlara pek özellik katmıyor. Zaten Osmanlı'da azıcık mimari düşünce olaydı Üsküdar sarayına sahip çıkıp tarumar olmasına izin vermezdi.
Söylediklerinize katılıyorum ve yorumunuzu yayınlıyorum. Keşke isminizi de lutfetseydiniz.
Yorum Gönder