Bu sorunun cevaplarından biri mahiyetinde olmak üzere bir belge neşrediyorum. Sadaret Kaymakamı Musa Paşa tarafından yazılan bu mektup Akdeniz Boğazı Seraskeri İsmail Paşa’nın ölümü üzerine, devletle yaptığı yazışma evrakının güvenilir bir zata teslim edilerek İstanbul’a gönderilmesine yöneliktir. İşte böyle böyle resmi evrak toplanırken arada bazı şahsi mektup ve belgeler de İstanbul’a gönderiliyordu. Bunlar da devletin resmi arşivi Hazine-i Evrak’ta korunarak günümüze intikal etmiştir. Tanzimattan sonra bu usule pek riayet edilmemiş ve bir çok devlet adamının evrakı şunun bunun elinde kalıp heba olup gitmiştir. Sultan İkinci Abdülhamid, devrinin belli başlı devlet adamları vefat ettiğinde hemen ekibini gönderir ve evrakını Yıldız Sarayı’na getirtirdi. Abdülhamid’in tahttan indirilmesinden sonra bunlardan bazılarının veresesi evrakını geri almıştır. Yıldız Sarayı’nda saklanıp günümüze intikal eden kırka yakın devlet adamının özel arşivi, Osmanlı Arşivi’nde korunmaktadır. Ayrıca kişilerin ölümüyle terekelerinden çıkan evrakın muhallefat halifeliği yoluyla devlete intikali vardır ki ayrı bir bahistir.
Belge Metni:
İzzetlü efendi hazretlerinin huzurlarına deavât-ı safiye ve teslimat-ı vafiye ithafiyle inha olunur ki.
Bahr-i Sefid Boğazı Seraskeri merhum İsmail Paşa hazretleriyle Devlet-i Aliyye tarafından mükatebe olunmakta olduğundan merhum-ı müşarunileyh canibine gönderilen evrakın olduğu mahalden alınarak memhuren hıfzı lâzimeden ve hâlâ hazinedarı ve mahrem-i esrarı olan Emin Efendi mutemet ve zî-dirayet olmağla müşarunileyhin Devlet-i Aliyye ile mükatebe eylediği her ne kadar tahrirat var ise cem‘ ve bir torbaya vaz‘ u temhir ederek mumaileyh Emin Efendi hıfz eylemesini tenbih ve te’kide mübaderet ve keyfiyeti yani evrak-ı merkumenin tamamen mumaileyhe teslim olunduğunu tarafımıza işara müsaraat ile badehu ne gûne irade sudur eder ise ol vechile amel u hareket eylemeniz içün mektup tahrir ve irsal olunmuştur. İnşallahu Teala vusulünde ber-vech-i muharrer amel u hareket eyleyesiz.
Baki izzet daim bâd.
el-Hac Seyyid Musa
Baki izzet daim bâd.
el-Hac Seyyid Musa
Kaymakam
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder