BAB-I HÜMAYUN - ALİ B. SOFİ HATTI İLE MÜSENNA KİTABESİ

Sinan ÇULUK

Topkapı Sarayı Bab-ı Hümayun (Saltanat Kapısı) üzerindeki bu kitabe, yeryüzünde gördüğüm yazılar içinde meftun olduğum, nefasetini anlatmak için kelime dağarcığımın kifayet etmediği bir şâheserdir. Ali bin Yahya Sofi tarafından müsenna celi sülüs hat ile 1478 tarihinde yazılmıştır.

Bu hattat mimariden, geometriden, matematikten anlamadan bunu yazamaz. Estetik anlayışı hangi münbit iklimde bu kadar damıtılmış olabilir. Soyut sanat kavramını ortaya koyan Batı Dünyası bu kitabedeki yazı üzerine hiç düşünmüş müdür?

Kitabenin yazıları karşılıklı olarak istif edilmişlerdir. Buna müsenna yazı deniliyor. Yani aynadaki aksini yazının karşı cihetine yerleştirdiklerinde ortaya çıkan soyut resim gibi de algılanabilecek bir yazı sanatıdır.

Kitabede Hicr suresinden dört ayet yer alır. Kanunnamesi’nde kardeş katlini kanuni hale getiren Fatih Sultan Mehmed’e cevap veriliyor hissini uyandıran manaları muhtevi ayetlerin seçilmesi hayli şaşırtıcıdır.

Kitabenin metni;
Bismillahirrahmanirrahim
45- innelmuttekîne fî cennâtin ve uyûn
46- udhulûhâ bi-selâmin âminîn
47- ve neza'nâ mâ fî sudûrihim min gıllin ıhvânen alâ sürûrin mütekâbilîn
48- la yemessühüm fîhâ nasabün ve mâ hüm minhâ bi-muhracîn

Ayetlerin Meali;
Rahman ve Rahim olan Allah’ın adıyla
45- Şeytana uymayanlar muhakkak cennettedir.
46- Onlara denir ki oraya selametle emniyetle girin.
47- Biz o cennet ehlinin göğüslerinden kin ve hasedi çıkarmışızdır. Hepsi birbirine kardeş olarak tahtları üzerinde karşı karşıya otururlar.
48- Orada onlara hiçbir eziyet yorgunluk meşakkat dokunmaz. Oradan çıkarılacak da değillerdir.