SAKIN HA! ARABANIN TEKERİNİ KATRANLAYIP YAĞLAMADAN YOLA ÇIKMA!!

Sinan ÇULUK

Ahmed Vefik Paşa’nın Bursa valiliği zamanındaki hayli acayip yönetim anlayışı, zaman zaman anlatılan fıkralara konu olmuştur. Tabii ki fıkra olarak anlatılınca gerçekliği şüphe ile karşılanmaktadır. Aşağıda bu anlatılan fıkralardan birinin aslında gerçeğin ta kendisi olduğuna dair belge yer almaktadır. Günümüzün driftçi, patici gençleri gibi arabanın tekerinden çıkan seslerden hoşlanan Bursa ve civar köylerin sakinleri araba tekerleklerini yağlayıp katranlamazlarmış. Böyle olunca insanın içini kaldıran tarzda acayip sesler Bursa semalarını doldururmuş. Bundan rahatsızlığını aşağıdaki buyruldu ile gidermeye çalışan Ahmed Vefik Paşa ne kadar başarılı oldu bilinmez ama yetmiş-seksen sene önce aynı alışkanlığın tüm hızıyla sürdüğünü o vakte yetişenlerden duymuşluğum vardır.

BİHİ

[mühür]
el-Vali Ahmed Vefik

Araba tekerlerinin katran ve yağ sürülerek kolaylıkla işletilmesi mükerreren buyuruldularla ilan ve tenbih olunduğu halde el-yevm bu usûle riayet olunmadığı görülmektedir. Bu yüzden hayvanlar ziyade meşakkat çekmekte ve bazen telef olmakta iken hayır ve şerrini bilmeyen köylülerin şu dikkatsizliklerine esef edilir ve bundan sonra yine kendi menfaatlerine müteallik işbu evamir-i hükûmeti icra etmeyenler ceza-yı nakdî ahzıyla yola getirilir. İmdi kendi karyelerinizde bulunan ahaliye işi güzelce bu kere dahi anlatıp arabalara daima yağ ve katran sürülmesine ve sürmeyenlerden ceza-yı nakdî alınmak üzere hükûmete haber verilmesine itina ile beraber şayet başka bir köylü arabası köyünüz civarından geçer iken katransız ve yağsız görülür ise onların dahi tutulup katran sürdürülerek sahibinden beş kuruş ceza alınması ve eğer şehirde ve hariçte katransız ve yağsız araba görülür ise hangi köyden olduğu bittahkik araba sahibinden ceza-yı nakdî alınacağından başka o köyün muhtar ve ihtiyar ve zenginlerinden beş kişiden dahi emr-i hükûmeti ahaliye tenbih ile icra ettirmemelerinden dolayı beşer beşlik ceza-yı nakdî alınacağından ona göre hareketle sakın ha katransız ve yağsız hiçbir araba bulundurulmaması katiyen beyan olunur.

28 Zilkade 1299 – 11 Ekim 1882